Free Reads

Abstract: This is my free translation in Filipino language of Oscar Wilde’s famous short story, The Happy Prince. While I have strived to render the English words into their actual Filipino equivalent, my foremost concerns are story comprehension, prose, and ease of reading. The Happy Prince is a public domain work and can be downloaded from Project Gutenberg.  This translation also appears in my page in Academia.edu.

ANG MASAYANG PRINSIPE

Isang Malayang Salin sa Wikang Filipino

ni Mayumi Cruz

Sa pinakamataas na lugar ng lunsod, sa isang mahabang haligi, ay nakatayo ang estatwa ng Masayang Prinsipe. Nababalot siya ng suson-susong maninipis na pinong ginto. Ang mga mata niya’y dalawang makikislap na batong sapiro, at isang malaking pulang batong rubi ang kumikinang sa hawakan ng kaniyang espada.

Hangang-hanga sa kaniya ang marami. “Kasing-ganda siya ng hugis-tandang na instrumentong nagtuturo ng direksiyon ng ihip ng hangin,” sabi ng isa sa mga Konsehal ng Lunsod na gustong magkaroon ng reputasyon bilang isang taong magaling sa sining. “Wala nga lang masyadong pakinabang,” dagdag niya, dahil baka isipin ng taong-bayan na hindi siya praktikal. Sa katunayan ay praktikal siya talaga.

“Bakit hindi ka maging gaya ng Masayang Prinsipe?” tanong ng isang matalinong ina sa kaniyang anak na batang lalaki, na palahingi ng mga bagay na imposible niyang maibigay. “Hindi iniisip kailanman ng Masayang Prinsipe na humingi ng anumang bagay.”

“Natutuwa ako na mayroong masaya sa mundo,” bulong ng isang lalaking bigo sa buhay habang minamasdan niya ang kahanga-hangang estatwa.

“Kamukha siya ng isang anghel,” sabi ng mga bata na nakatira sa Bahay ng Kawanggawa habang sila’y papalabas ng katedral, suot ang matitingkad na pulang balabal at ang kanilang mapuputi’t malilinis na tapis.

“Paano ninyo nasabi iyan?” tanong ng Guro ng Matematiko, “hindi pa kayo nakakita ng anghel.”

“Nakakita na po! Sa aming mga panaginip,” sagot ng mga bata. Kumunot ang noo ng Guro ng Matematiko at sumungit ang kaniyang mukha sapagkat para sa kaniya, hindi tama na mangarap ang mga bata.

Isang gabi, lumipad sa ibabaw ng lunsod ang isang maliit na Layang-layang. Anim na linggo na ang nakararaan nang umalis patungong Ehipto ang kaniyang mga kaibigan. Subalit nagpaiwan siya sapagkat umibig siya sa isang magandang halamang Tambo. Nakita niya ito noong nagsisimula ang panahon ng tagsibol, habang lumilipad siya sa kahabaan ng ilog at sinusundan ang isang malaking dilaw na gamu-gamo. Labis siyang humanga sa balingkinitan nitong baywang kaya’t napatigil siya para kausapin ito.

“Iibigin ba kita?” tanong ng Layang-layang, sapagkat gusto niya ng diretsahang usapan. Yumuko ang Tambo. Kaya lumipad siyang paikot-ikot dito, isinasayad sa tubig ang kaniyang mga pakpak na lumikha ng mumunting alon na kulay-pilak. Ganito siya nanligaw, at tumagal iyon sa buong tag-araw. 

“Katawang-tawang pagkagiliw iyan,” tiririt ng iba pang mga Layang-layang. “Walang pera ang Tambo na iyon, at napakarami niyang kamag-anak.” Talaga namang ang ilog ay punung-puno ng mga halamang Tambo. Nang dumating ang taglagas, lahat ng iba pang Layang-layang ay lumipad palayo.

Nang wala na sila, nalungkot siya at nagsawa sa babaeng kaniyang iniibig. “Hindi siya nakikipag-usap,” sabi niya, “at nangangamba akong siya’y isang babaeng mapaglaro dahil lagi siyang nakikipagharutan sa hangin.” At talaga namang kada buga ng hangin, malantik na yumuyuko ang Tambo. “Inaamin ko na pambahay siya,” patuloy na pahayag ng ibon, “pero hilig kong maglakbay, at ang asawa ko ay dapat mahilig ding maglakbay.”

“Sasama ka ba sa akin?” Sa wakas ay tinanong niya ito. Subalit umiling ang Tambo, sapagkat ayaw nitong iwan ang kaniyang tahanan.

“Sinayang mo lang ang panahon ko,” pagtangis niya. “Pupunta na ako sa mga Piramide. Paalam!” At lumipad siya palayo.

Buong maghapon siyang lumipad, at nang gumabi, nakarating siya sa lunsod. “Saan ako hihimpil?” sabi niya. “Sana ay may matuluyan ako sa bayang ito.”

Pagkatapos, nakita niya ang estatwa na nakapatong sa mataas na haligi.

“Dito ako hihimpil,” sabi niya. “Maganda ang lugar na ito, sagana ang sariwang hangin.” Kaya lumipad siya pababa sa pagitan ng mga paa ng Masayang Prinsipe.

“Ginto ang kuwarto ko,” bulong niya sa sarili habang iniikot niya ang kaniyang paningin at humanda na siyang matulog. Subalit samantalang inihahalukipkip niya ang kaniyang ulo sa ilalim ng kaniyang pakpak, isang malaking patak ng tubig ang bumagsak sa kaniya. “Nakapagtataka!” sabi niya. “Walang ulap sa kalangitan, ang mga bituin ay malilinaw at makikislap, pero umuulan. Talagang hindi maganda ang klima sa hilagang Europa. Dati ay gusto ng Tambo ang ulan, pero dahil lang iyon sa kaniyang kasakiman.”

Isa pang patak ang bumagsak.

“Ano’ng silbi ng isang estatwa kung hindi ako maipagsasanggalang nito sa ulan?” sabi niya. “Kailangan kong maghanap ng isang maayos na tsiminea.” Ipinasiya niyang lumipad paalis.

Subalit bago pa niya naibuka ang kaniyang mga pakpak, bumagsak ang ikatlong patak, at tumingin siya sa itaas at nakita… Ah! Ano ang kaniyang nakita?

Luhaan ang mga mata ng Masayang Prinsipe, at tumutulo ang mga luha sa mga ginintuang pisngi nito. Napakaganda ng kaniyang mukha sa ilalim ng liwanag ng buwan kung kaya’y labis na naawa ang maliit na Layang-layang.

“Sino ka?” tanong niya.

“Ako ang Masayang Prinsipe.”

“Bakit ka umiiyak, kung gayon?” tanong ng Layang-layang. “Binasa mo na ako.”

“Noong panahong buhay ako at may puso ng isang tao,” sagot ng estatwa, “hindi ko alam ang pagluha sapagkat nakatira ako sa Palasyo ng Sans-Souci, kung saan hindi pinapayagang mamahay ang kalungkutan. Sa araw ay nakikipaglaro ako sa aking mga kaibigan sa hardin, at sa gabi ay pinangunguhanahan ko ang sayawan sa Malaking Bulwagan. Sa palibot ng hardin ay nakatayo ang isang napakataas na bakod, subalit hindi ko inisip na magtanong kung ano ang nasa kabila niyon. Lahat ng bagay para sa akin ay maganda. Tinawag akong Masayang Prinsipe ng aking mga tagapaglingkod, at talaga namang masaya ako, kung kaligayahan nga ang kalayawan. Kaya nabuhay ako, at namatay ako. Ngayon na patay na ako, inilagay nila ako sa napakataas na dakong ito upang makita ko ang lahat ng kapangitan at lahat ng kapighatian ng aking lunsod. At bagaman ang aking puso ay gawa sa tingga, napipilitan akong tumangis.”

“Ano ito?! Hindi ba’t solidong ginto siya?” tanong ng Layang-layang sa sarili. Masyado siyang magalang para sabihin nang malakas ang kaniyang personal na opinyon.

“Doon sa malayo,” patuloy ng estatwa sa isang mahina at malamusikang tinig, “sa isang makitid na kalsada sa malayo ay mayroong bahay ng isang dukha. Isa sa mga bintana niyon ay bukas, at sa pamamagitan niyon ay nakikita ko ang isang babaeng nakaupo sa isang mesa. Ang kaniyang mukha ay payat at pagal, at mayroon siyang namumula at magagaspang na kamay, puno ng tusok ng mga karayom dahil siya’y isang mananahi. Binuburdahan niya ng mga hugis ng passion-flower ang isang saya na gawa sa satin, na susuutin ng pinakamagandang binibining pandangal ng Reyna sa susunod na Engrandeng sayawan. Nakahiga sa kama sa isang sulok ng kuwarto ang kaniyang maliit na anak na lalaki na may sakit. Nilalagnat siya, at naglalambing, humihingi ng mga prutas na kahel. Walang maibigay sa kaniya ang kaniyang ina kundi tubig na mula sa ilog, kaya siya umiiyak. Layang-layang, Layang-layang, munting Layang-layang, hindi ba maaaring dalhin mo sa babae ang rubi na nasa hawakan ng aking espada? Ang mga paa ko ay nakapako sa pedestal na ito at hindi ako makagalaw.” 

“Hinihintay po ako sa Ehipto,” sagot ng Layang-layang. “Ang mga kaibigan ko ay lumilipad nang pabalik-balik sa ilog Nile at nakikipag-usap sa malalaking bulaklak ng lotus. Di magtatagal, matutulog na sila sa libingan ng dakilang Paraon. Naroon mismo ang Paraon sa kaniyang napipinturahang kabaong. Nakabalot siya ng dilaw na lino at inembalsamo ng mga damong-gamot. Sa kaniyang leeg ay nakasabit ang isang kuwintas na yari sa batong jade na ang kulay ay maputlang berde, at ang kaniyang mga kamay ay tila lantang mga dahon.”

“Layang-layang, Layang-layang, munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe, “hindi ba maaaring samahan mo ako ng isang gabi lang, at maging mensahero ko? Uhaw na uhaw ang bata, at lungkot na lungkot ang kaniyang ina.”

“Ayoko po ng mga batang lalaki,” sabi ng Layang-layang. “Itong nakaraang tag-araw, nang ako ay nasa ilog, may dalawang bastos na batang lalaki, mga anak ng tagakiskis, na lagi akong binabato. Siyempre pa, hindi nila ako tinamaan dahil kaming mga layang-layang ay mabilis lumipad, at saka nagmula ako sa isang pamilya na kilala sa pagiging maliksi. Pero kahit na. Isa pa ring tanda iyon ng kawalang-galang.”

Subalit labis ang lungkot sa mukha ng Masayang Prinsipe kaya’t naawa ang munting Layang-layang. “Napakalamig po dito,” sabi niya, “pero sasamahan ko po kayo ng isang gabi, at magiging mensahero ninyo ako.”

“Salamat, munting Layang-layang,” sambit ng Prinsipe.

Kaya tinungkab ng Layang-layang ang malaking batong rubi sa espada ng Prinsipe at lumipad sa ibabaw ng mga bubong ng bayan na dala-dala iyon sa kaniyang tuka.

Dumaan siya sa tore ng katedral, kung saan nakalilok ang mga puting anghel sa marmol. Dumaan siya sa palasyo at narinig ang tunog ng sayawan. Isang magandang babae ang lumabas mula sa balkonahe kasama ang kaniyang mangingibig. “Kahanga-hanga ang mga bituin,” sabi nito sa kaniya, “at kahanga-hanga ang kapangyarihan ng pag-ibig!”

“Sana ay umabot ang damit ko sa malaking salu-salo ng Bayan,” sagot niya. “Iniutos kong iburda doon ang mga hugis ng passion-flower, pero napakatamad ng mga mananahi.”

Dumaan ang Layang-layang sa ilog, at nakita ang mga ilawang nakasabit sa mga layag ng mga barko. Dumaan siya sa Ghetto, at nakita ang matatandang Hudyo na nakikipagtawaran sa isa’t isa, tinitimbang ang salapi sa mga timbangang tanso. Sa wakas ay dumating siya sa bahay ng dukha at sumilip. Pabiling-biling sa kaniyang kama ang batang nilalagnat at ang ina ay nakatulog na sa sobrang pagod. Palundag-lundag na pumasok ang ibon at ipinatong ang malaking rubi sa mesa, sa tabi ng didal na ginagamit ng babae sa kaniyang pananahi. Pagkatapos ay marahan siyang lumipad nang paikut-ikot sa kama, na pinapaypayan ng kaniyang mga pakpak ang noo ng bata. “Nalalamigan ako,” bulong ng bata, “siguro ay papagaling na ako,” at nakatulog ito nang mahimbing.

Pagkatapos ay lumipad pabalik sa Masayang Prinsipe ang Layang-layang, at sinabi sa kaniya ang kaniyang ginawa. “Nakapagtataka,” sabi niya, “pero mainit ang pakiramdam ko bagaman napakalamig.”

“Iyan ay dahil gumawa ka ng mabuti,” sabi ng Prinispe. Nagsimulang mag-isip ang Layang-layang at pagkatapos ay nakatulog siya. Laging nakapagpapaantok sa kaniya ang pag-iisip.

Nang mag-umaga, lumipad siya patungo sa ilog at naligo. “Isang kamangha-manghang kababalaghan ito,” sabi ng isang Propesor na eksperto sa mga ibon habang siya’y dumadaan sa tulay. “Isang layang-layang sa panahon ng taglamig!” At sumulat siya ng mahabang artikulo tungkol dito sa pahayagan ng bayan. Sinipi ito ng lahat ng tao, kahit puno ito ng mga salitang hindi nila maintindihan.

“Ngayong gabi, pupunta na ako sa Ehipto,” sabi ng Layang-layang, at masayang-masaya siya sa kaniyang plano. Binisita niya ang lahat ng pampublikong bantayog, at matagal na umupo sa mataas na tore ng isang simbahan.  Saan man siya nagtungo, ang mga ibong Maya ay tumitiririt at nagsasabi, “Isa siyang magiting na dayuhan!” kaya tuwang-tuwa siya. 

Nang gumabi na, lumipad siya pabalik sa Masayang Prinsipe. “Mayroon po ba kayong ipag-uutos sa Ehipto?” tanong niya. “Paalis na po ako.”

“Layang-layang, Layang-layang, munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe, “Hindi ba maaaring samahan mo ako ng isa pang gabi?”

“Hinihintay po ako sa Ehipto,” sagot ng Layang-layang. “Bukas ay lilipad ang mga kaibigan ko sa pangalawang mababaw na bahagi ng ilog Nile. Nakaupo sa mga yantok doon ang hipopotamo, at sa isang malaking granitong trono ay nakaluklok ang diyus-diyusang si Memnon. Sa buong magdamag ay binabantayan niya ang mga bituin, at pagsikat ng araw ay namumutawi sa kaniyang mga labi ang isang sigaw ng kaligayahan, at pagkatapos ay nananahimik na siya. Sa tanghaling-tapat, nagdaratingan ang mga kulay dilaw na leon sa gilid ng tubig upang uminom. Ang mga mata nila’y tulad ng mga berdeng batong beryl, at ang kanilang atungal ay mas malakas kaysa sa atungal ng mababaw na bahagi ng ilog.”

“Layang-layang, Layang-layang, munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe, “sa malayong dako sa kabila ng lunsod ay may nakikita akong binata sa isang masikip na kuwarto sa kisame. Nakatungo siya sa isang mesa na natatakpan ng mga papel, at sa tabi niya ay may basong naglalaman ng mga lantang bulaklak ng lila. Ang buhok niya ay kulay-tsokolate at kulot, ang mga labi niya ay kasing-pula ng prutas na granada, at mayroon siyang malalaki at mapupungay na mata. Sinisikap niyang tapusin ang isang dula para sa Direktor ng Teatro, subalit hindi na siya makapagsulat sa sobrang lamig. Walang apoy sa parilya, at nahihilo na siya sa gutom.”

“Sasamahan ko po kayo ng isa pang gabi,” sagot ng Layang-layang, na totoo namang may mabuting puso. “Dadalhan ko po ba siya ng isa pang rubi?”

“Naku! Wala na akong rubi,” sabi ng Prinsipe, “ang natitira na lang sa akin ay ang aking mga mata. Gawa sila sa di-pangkaraniwang bato ng sapiro na dinala mula sa India isang libong taon na ang nakakaraan. Dukutin mo ang isa at dalhin mo sa kaniya. Ibebenta niya iyon sa mag-aalahas, para makabili siya ng pagkain at kahoy na panggatong at matapos niya ang kaniyang dula.”

“Mahal kong Prinsipe,” sabi ng Layang-layang, “hindi ko po magagawa iyan,” at nagsimula siyang manangis.

“Layang-layang, Layang-layang, munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe, “gawin mo ang iniuutos ko sa iyo.”

Kaya tinungkab ng Layang-layang ang mata ng Prinsipe, at lumipad patungo sa masikip na silid ng estudyante. Madali siyang nakapasok dahil may butas sa bubong. Mabilis siyang lumipad papasok doon at nakarating siya sa loob ng kuwarto. Nakayukong sapo ng binata ang kaniyang ulo kaya hindi niya narinig ang pagaspas ng pakpak ng ibon. Nang iangat niya ang kaniyang paningin, nakita niya ang magandang batong sapiro sa gitna ng mga lantang bulaklak ng lila.

“Mayroon nang nagpapahalaga sa akin,” sambit niya. “Galing ito sa isang matinding tagahanga. Ngayon ay matatapos ko na ang aking dula,” at siya’y naging masayang-masaya.

Nang sumunod na araw, lumipad ang Layang-layang sa daungan ng barko. Naupo siya sa layag ng isang malaking sasakyang-dagat at pinanood ang mga mandaragat na naglalabas ng malalaking kahon, hinahatak ang mga iyon sa pamamagitan ng lubid. “Hila! Hila pa!” sigaw nila sa pag-akyat ng bawat kahon. “Pupunta ako sa Ehipto!” sabi ng Layang-layang, pero walang pumansin sa kaniya, at nang gumabi, lumipad siya pabalik sa Masayang Prinsipe.

“Naparito po ako para magpaalam,” hiyaw niya.

“Layang-layang, Layang-layang, munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe, “hindi ba maaaring samahan mo ako ng isa pang gabi?”

“Panahon na po ng tagginaw,” sagot ng Layang-layang, “at di magtatagal, ang malamig na yelo ay darating na dito. Sa Ehipto, ang araw ay mainit sa mga luntiang puno ng palma, at naglulublob sa putik ang mga buwaya, pinagmamasdan ang paligid nila. Ang mga kasamahan ko po ay nagtatayo na ng isang pugad sa Templo ni Baalbec, at pinanonood sila ng mga kalapating kulay-rosas at puti, na marahang nag-uusap sa isa’t isa. Mahal kong Prinsipe, kailangan ko na po kayong iwan, subalit hindi ko kayo malilimutan. Sa susunod na tagsibol, dadalhan ko po kayo ng dalawang magagandang hiyas kapalit ng mga ipinamigay ninyo. Magiging mas mapula pa sa pulang rosas ang rubi, at ang sapiro ay magiging kasing-asul ng dakilang dagat.”

“Sa plasa sa ibaba,” pahayag ng Masayang Prinsipe, “nakatayo ang isang dalagitang nagbebenta ng posporo. Naihulog niya sa kanal ang mga posporo, at sira nang lahat iyon. Bubugbugin siya ng kaniyang ama kapag hindi siya nakapag-uwi ng pera, at siya ay umiiyak. Wala siyang sapatos, o medyas, at ang kaniyang maliit na ulo ay walang panangga sa lamig. Dukutin mo ang isa ko pang mata, at ibigay mo sa kaniya para hindi siya bugbugin ng kaniyang ama.”

“Sasamahan ko po kayo ng isa pang gabi,” sambit ng Layang-layang, “pero hindi ko magagawang tungkabin ang natitira ninyong mata. Magiging bulag na po kayo.”

“Layang-layang, Layang-layang, munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe, “gawin mo ang iniuutos ko sa iyo.”

Kaya tinungkab ng ibon ang isa pang mata ng Prinsipe, at mabilis na lumipad pababa na dala iyon. Bumulusok siyang pababa sa babaeng nagtitinda ng posporo at isiningit ang bato sa palad nito. “Kayganda namang salamin nito,” sabi ng babae, at tumatawang tumakbo siya pauwi.

Pagkatapos ay bumalik sa Prinsipe ang Layang-layang. “Bulag na po kayo ngayon,” sabi niya, “kaya hindi ko na po kayo iiwan.”

“Huwag, munting Layang-layang,” sabi ng malungkot na Prinsipe, “kailangan mong magtungo sa Ehipto.”

“Hindi ko na po kayo iiwan,” pahayag ng Layang-layang, at natulog siya sa paanan ng Prinsipe.

Nang sumunod na araw, buong maghapon siyang umupo sa balikat ng Prinsipe at nagkuwento ng mga nasaksihan niya sa mga dayuhang lupain. Ikinuwento niya ang mga kulay-pulang ibong ibis, na nakapilang tumatayo sa mga pampang ng ilog Nile at nanghuhuli ng mga goldfish sa pamamagitan ng kanilang mga tuka. Ikuwento niya ang Sphinx na kasing-tanda ng daigdig, naninirahan sa disyerto, at nalalaman ang lahat ng bagay. Ikinuwento niya ang mga mangangalakal na dahan-dahang naglalakad sa tabi ng kanilang mga kamelyo, tangan-tangan sa kanilang mga kamay ang mga kuwintas na gawa sa mga batong may kulay magkahalong kayumanggi at dilaw. Sinabi niya ang tungkol sa Hari ng bulubunduking tinatawag na Mountains of the Moon, na kasing-itim ng itim na kahoy at sumasamba sa isang napakalaking kristal. Sinabi rin niya ang tungkol sa malaking kulay-berdeng sawa na natutulog sa isang puno ng palma, na pinapakain ng dalawampung saserdote ng mga tinapay na gawa sa pulot at gatas-kondensada. Ikinuwento niya ang mga unano na naglalayag sa malaking lawa, sakay ng malalaking patag na dahon at laging nakikipagdigma sa mga paru-paro.

“Mahal kong munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe, “kahanga-hanga ang mga kuwento mo, subalit ang pinaka-kamangha-mangha sa lahat ay ang paghihirap ng mga tao. Walang Misteryo na higit pa kaysa sa Kapighatian. Lumipad ka sa ibabaw ng aking lunsod, munting Layang-layang, at sabihin mo sa akin kung ano ang makikita mo doon.”

Kaya lumipad ang Layang-layang sa ibabaw ng malaking lunsod, at nasaksihan niya ang mayayaman na nagsasaya sa loob ng kanilang magagandang tahanan, samantalang ang mga pulubi ay nakaupo sa mga pintuang-daan. Pumasok siya sa madidilim na daanan at nakita ang namumutlang mukha ng mga batang gutom, matamlay na nakatanaw sa kahabaan ng madidilim na kalsada. Sa ilalim ng arko ng isang tulay, dalawang maliliit na batang lalaki ang magkayapos, nagsisikap na bigyan ng init ang katawan ng isa’t isa. “Gutom na gutom na tayo!” sabi nila. “Hindi kayo dapat humiga dito,” sigaw ng Tanod, at sila’y umalis at nagpagala-gala sa ilalim ng ulan.

Pagkatapos, lumipad pabalik ang Layang-layang at sinabi sa Prinsipe ang lahat ng kaniyang nakita.

“Balot ako ng pinong ginto,” sabi ng Prinsipe, “dapat mong isa-isang alisin ang bawat suson, at dalhin mo sa aking mga dukha. Laging napapasaya ng ginto ang mga taong buhay.”

Tinungkab ng Layang-layang ang bawat isang suson ng pinong ginto, hanggang sa ang Masayang Prinsipe ay nagmukhang walang buhay at kulay-abo. Dinala ng ibon sa mga dukha ang bawat isang suson ng ginto. At ang mga pisngi ng mga bata ay naging mas kulay-rosas, at sila’y nagtatawanang naglaro sa kalsada. “Mayroon na tayong tinapay ngayon!” sigaw nila.

Pagkatapos ay dumating na ang niyebe, at pagkatapos ng niyebe ay ang hamog na yelo. Nagmukhang tila gawa sa pilak ang mga kalsada, maliwanag at kumikinang. Bumitin mula sa alulod ng mga bahay ang mahahabang yelo na animo’y kristal na balaraw. Lahat ng tao ay nakasuot ng balabal na gawa sa balahibo ng hayop. Ang maliliit na batang lalaki ay may sumbrerong kulay-matingkad na pula at nagpadulas sila sa yelo.

Ang kawawang munting Layang-layang ay gininaw nang gininaw. Subalit ayaw niyang iwan ang Prinsipe sapagkat mahal na mahal niya ito. Nagpulot siya ng mga mumo sa labas ng pintuan ng panadero kapag hindi ito nakatingin at nagsikap na mapainit ang sarili sa pamamagitan ng pagpagaspas sa kaniyang mga pakpak.

Subalit sa wakas, alam niyang mamamatay na siya. Sapat lang ang lakas niya para minsan pa ay lumipad at dumapo sa balikat ng Prinsipe. “Paalam, mahal na Prinsipe,” bulong niya. “Maaari po bang payagan ninyo akong halikan ang inyong kamay?”

“Natutuwa ako na sa wakas ay makapupunta ka na sa Ehipto, munting Layang-layang,” sabi ng Prinsipe. “Masyado ka nang nagtagal dito. Subalit sa labi mo ako dapat halikan, sapagkat mahal kita.”

“Hindi po ako sa Ehipto pupunta,” sambit ng Layang-layang. “Sa Bahay ni Kamatayan ako pupunta. Kapatid ng Kamatayan ang Pagtulog, hindi po ba?”

At hinagkan niya ang Masayang Prinsipe sa labi, at bumagsak na patay sa kaniyang paanan.

Sa sandaling iyon, nakapagtataka na isang lagutok ang narinig mula sa loob ng estatwa, na para bang may nabiyak. Sa katotohanan, ang puso na gawa sa tingga ay nabiyak sa dalawa. Napakatindi talaga ng taglamig sa oras na iyon.

Maagang-maaga nang sumunod na araw ay naglakad ang Alkalde sa plasa kasama ang mga Konsehal ng Bayan. Nang mapadaan sila sa haligi ay tumingin siya paitaas sa estatwa: “Nakupo! Mukhang nanlilimahid ang Masayang Prinsipe!” sabi niya.

“Mukhang nanlilimahid talaga!” hiyaw ng mga Konsehal ng Bayan na laging umaayon sa Alkalde, at sila man ay tumingin dito.

“Ang rubi ay nahulog na sa kaniyang espada, ang mga mata niya ay wala na, at hindi na siya ginto,” sa katunayan, sabi ng Alkalde, “mukha na siyang pulubi!”

“Mukha na siyang pulubi,” pag-uulit ng mga Konsehal ng Bayan.

“At narito sa paanan niya ang isang aktuwal na patay na ibon!” patuloy pa ng Alkalde. “Dapat talagang magpalabas tayo ng isang proklamasyon na hindi pinapayagang mamatay dito ang mga ibon.” At isinulat ng Kawani ng Bayan ang suhestiyon.

Kaya hinatak nilang pababa ang estatwa ng Masayang Prinsipe. “Dahil hindi na siya maganda, wala na siyang pakinabang,” sabi ng Propesor ng Sining sa Unibersidad.

Pagkatapos ay tinunaw nila ang estatwa sa isang pugon, at pinulong ng Alkalde ang Konsilyo upang pagpasiyahan kung ano ang gagawin sa nabuong metal. “Siyempre, dapat magkaroon tayo ng isa pang estatwa,” sabi niya, “at iyon ay ang estatwa ko.”

“Estatwa ko,” sabi ng bawat isang Konsehal ng Bayan, at sila’y nag-away-away. Ang huli kong balita sa kanila ay nag-aaway pa rin sila hanggang ngayon.

“Nakapagtataka!” sabi ng katiwala ng mga manggagawa sa pandayan. “Hindi natunaw sa pugon ang sirang pusong tingga na ito. Dapat natin itong itapon.” Kaya itinapon nila iyon sa bunton ng mga alikabok kung saan naroon din ang patay na Layang-layang.

“Dalhin mo sa Akin ang dalawang pinakamahalagang bagay sa lunsod,” utos ng Diyos sa isa sa Kaniyang mga Anghel. At dinala sa Kaniya ng Anghel ang pusong gawa sa tingga at ang patay na ibon.

“Tama ang pinili mo,” sabi ng Diyos, “sapagkat sa Aking hardin sa Paraiso, ang munting ibong ito ay aawit magpakailan-kailanman, at sa Aking lunsod na gawa sa ginto, pupurihin Ako ng Masayang Prinsipe.”

*WAKAS*

//Mayumi Cruz

The month of March ushers in the start of spring in America and elsewhere. Here in the Philippines, it heralds the beginning of summer. But whatever season it is named, March will always be extra special to me. 

The third day, specifically. The day when heaven sent an angel destined to hold my hand and my heart forever. The day you were born.

Soft sunlight streaming through the dark green leaves of the tree above us touch her hair and I am instantly jealous. I lay my hand over her light brown crown, its ray instead hitting me with the morning warmth. 

Before I met you, I was just. . . living. Taking everyday as it comes. Relationships went and passed me by, leaving me discontented and disillusioned. I found myself unconsciously, whimsically saying a silent prayer to an unseen God wishing for someone that will sweep me off my feet and make me forget everything except her.

Be careful what you wish for, they say—you might just get it. Well, I got my wish. But I’m not regretting it one single bit.

All around us, birds chirp in harmony, singing their own version of praise, welcoming the coming of a new day and glorifying the magnificence of creation, whatever label of season it is named in various parts of the world. The mild, fragrant scent of flowers chant with them invisibly, harmoniously.

She sleeps so peacefully on a bed of lush grass, oblivious to the busy workings of nature around her: the blooming flowers, the hovering bees and butterflies, the gentle sound of the waterfall’s soft cascading waters of the man-made lagoon.

I still remember the first time I laid eyes on you. You were trying to recover from a blunder in delivering your lines, but then you turned your head and saw me looking at you intently. Wanting to hide your embarrassment, you flashed your dazzling smile at me. And I was smitten.

Even at rest, her face looks radiant, pinkish skin flushed with love’s glow. Her eyes are closed, which just showed off the allure of her long, thick eyelashes. Her straight, perfect nose quietly hum her sweet breath. And her lips. . . those intoxicating pair of pillowy lips, which taste like sweet specialty red wine, infused with flavors of cotton candy and apples.

How could I forget the first time I tasted your lips? It was your 21st birthday, a sunny day in March. I couldn’t help myself as I pressed my lips to yours, a fleeting moment of heaven that left me with shaky knees. It was the first of many kisses that differed in intensity, length, and scope . . . but all equally unforgettable.

Without thinking, my thumb carefully traced her lips’ contours, reveling in the feel of every soft crevice. She stirs. I hold my breath. I would have wanted to stay like this forever, watching her sleep. But a part of me is also eager to see her open her big, brown eyes and be drowned in their bewitching depth.

The first time I looked deep into your eyes, I was captivated. Mesmerized. Your eyes haunted me from then on. I see it everywhere, day and night, even with my eyes closed, and I impatiently waited for the next time I will behold them once again. They are like glimmering, glowing lamps of light, illuminating my life, bringing brightness and colour to my once monochromatic world.

She smiled before she opened her eyes. “That was . . .”

“Arousing?” I amusedly asked.

Her eyes flew open, twinkling with laughter. “I was going to say rousing.”

“Good morning, beautiful,” as I held her hand wearing her wedding ring, kissing it gently, my eyes never leaving hers.

“I love you,” she said.

“I love you more,” I replied, cupping her face as my mouth met hers for a long, sensual kiss.

Smiling after, I asked. “Do you want to have breakfast now?”

“Can we stay here a little bit? It’s so relaxing here. I can’t believe I dozed off after our morning walk.”

“I knew you’d love it here. That’s why I bought this property before our wedding. This is our home, our nest.”

“And it’s perfect. The flowers, the grass, the trees, the birds. . .” her voice trailed off, for no additional words are necessary to describe the breathtaking beauty that is right before our eyes.

Like the petals of a flower, our love slowly, gradually blossomed to its fullness, yet not without the proverbial birthing pains associated with that inexplicable, incomprehensible, wonderful feeling of the dizzying, swirling, turbulent ride called falling in love. It bloomed when we stripped off all our fears and apprehensions of what was and what could, and allowed our true feelings to emerge from within ourselves for it to flourish. 

You told me you’re moody and imperfect. I told you so am I, I can take it. Sometimes amusedly, sometimes not. Other times I feel frustrated to see you crawl inside your own world, shutting me out. But the prize I get every time I draw you out constantly challenged and revitalized me. We fought; we kissed and made up. We talked, we laughed, we cried, we dreamed. And we survived.

You told me to wait till you’re ready. I did. There were times I grew anxious and impatient. A few times I was threatened by other men who want to enter into your life too. Although it hurt like hell and I was green with jealousy, I held on. And one day, you surprised me when you said you’re ready. As simple as that. You were ready to commit yourself to me and make you mine.

Our love grew as the days and months passed by, nurtured by trust, cultivated by hope, and watered by a generous sprinkling of our common faith. A love that we persistently fought for against all odds. And we emerged triumphant.

The wedding last year was nothing short of magical. Everything was perfect. So perfect and so spiritually solemn that we both cried as we sealed our union with a kiss. 

And now it’s March again. You just turned 24 last week. I look forward to discovering, exploring, and loving every bit and piece of you: your mind, your heart, your body. . . even if it takes a lifetime. Because as long as we’re together, I am not daunted by the uncertainty of the future, or even the forecast of storms or strong winds, or the heat of the sun. 

Nothing else matters. . . except US.

“Babe?” she spoke. “Help me up, please?”

I stood and helped her up. 

She grimaced. 

I shot her a worrying look as I asked, “Are you okay?”

“I. . . I think so. My back hurts. . . a little.”

“From the way you look, it’s not just a little pain. Is that normal?” I frowned.

She forced a smile.

“I’m sure it’s nothing, babe. Let’s eat, I’m famished.”

“Okay, if you say so.” 

But I can’t shake off the uneasy feeling I have.

All of a sudden, she gasped out loud.

“Babe. . .!”

“What? Why? What’s the matter?” 

I felt panic crawling into my voice as I saw her horrified face.

“I. . . I’m afraid. . .this time. . .”

“What is it? Please, tell me, love! You’re scaring me!”

The panic in me escaped out of my mouth.

“I. . . I think. . . my waters just broke.”

“WHAT? What waters? THAT waters? Oh God, what do we do? What shall I do? Don’t walk! Don’t speak! Don’t freakin’ move! Stay there. I’ll go get help! Or do we go together? Shit! Shit! I can’t think clearly!”

I blabbered and muttered and turned around, not knowing what to do. Well, I do, really. I’ve attended lots of birthing classes with her. But it’s kinda different when you’re faced with the real thing!

She grasped my arm, and I can tell she’s in pain by how tightly she held on to me. But she still smiled forcefully and spoke, haltingly, in between breaths.

“Babe, first. . . you should calm down. Breathe in. . . breathe out.”

“Okay. . . okay.” I followed her example.

“Then, slowly. . . carry me in your arms. . . and let’s go to the hospital,” she said, in between gasps.

“Right. Right. So here we go,” as I swooped her, pregnant belly and all, into my arms.

Snuggling her face on my neck, she whispered to my ear, “Carefully, now. Our daughter will be here shortly.”

Life truly begins in spring. . . or summer? Whatever season it’s called in any part of the world, the month of March just got more extra meaningful to me. And to us.

//Mayumi Cruz

Eighteen months ago, you sat outside the church’s steps, dressed in your wedding gown. You were crying, jilted at the altar. 

I ran to you, put my arms around you and let you weep. I felt your pain. I cursed the man who hurt you.

For the days and months that followed, you were inconsolable. You barely smiled. You resigned from work. Your parents tried to get you out of your room but you wanted to stay indoors. You didn’t want to get out of bed. Your delicate heart was broken into pieces.

I knew you needed me, so I didn’t leave your side.

Slowly, painstakingly, I found ways to make you feel a little better each day. I played your favorite songs in your iPod and made you listen. I turned on the TV to a famous gag show to make you laugh. I gave you a funny book to read, which made you smile. We looked through my wacky photographs and you’d grin delightfully. When tears fell down from your eyes, I kissed them away one by one. And at night, I lulled you to sleep, murmuring “I love you” to your ear and gathering your warm body to my sweet embrace.

I was so happy when one day, you stepped out of your room to finally go back to work. Your family and friends were crying and smiling at the same time. I tagged along with you on your first day of work and saw how you loved being back in your office, mingling with old friends and meeting new ones. You plunged yourself into paperwork as a way to forget your heartbreak.

I waited for you at home every day, eager to know how your day went. And you always told me stories about your job, how fulfilling it was, how crazy your friends are, even some of your blunders and disappointments at work.

Until one day you spoke to me about him.

My heart felt a stab of pain at your first mention of his name. But I didn’t let you notice it. Day after day, I watched you drift away from me. You didn’t call me as often as before. When I called you, you didn’t hear me, or was it that you wouldn’t listen anymore? Before, you hungrily groped for my presence at night on your bed. Now you turned away from me and wouldn’t let me touch you.

One day, I surprised you at work. But I was the one surprised when I saw you kissing him. I wanted to get angry at you, but I couldn’t. I loved you too much. Without a word, I walked away, not waiting to hear your explanation. I was hoping you’d seek me out, but you didn’t. 

Hard as it was, I had to accept that the day I was afraid of has finally arrived: You fell out of love from me, and fell in love with someone else. 

Today, on your wedding day, you were the most beautiful bride I’ve ever seen. I was so envious of your groom. I wanted to hate him.

But seeing him looking at you with great affection made me realize that he will do everything to make you happy. And that was enough for me to accept defeat.

Now I know what made me stay. I stayed because I wanted to make sure you’d go on living, that you would move on.

As I walked out of the church and out of your life, I felt for the last time the indescribable agony I suffered when my car crashed on our wedding day eighteen months ago.

And then the light claimed me, and afterwards…oblivion.

//Mayumi Cruz

THE END

I enter her room after a brief knock. It is pitch dark inside, with only the light of the full moon coming from the open window illuminating my wife’s profile. The air inside is heavy. The scent of death is hanging above us. I try to control the urge to shout in frustration. I feel so helpless, so useless, unable to alleviate the pain she is feeling, unable to stop the inevitable from happening.

As always, she is sitting on the bed, in shadows, waiting for me. Every night, for the past three months.

“What is it. . . this time?” she whispered, weakly. Too weakly. Her voice is now just a shadow of her once vibrant, giggly self. 

I swallow the lump in my throat. “Coffee. Brewed and black.”

She nods slowly. Too slowly. “The green tea last night was delicious.”

“I can make you one again, if you want.”

“No, coffee’s just fine. May I have some?”

I approach her, the tray containing the coffee mug clasped in my hands.

She turns her face away, as if stung.

“Don’t come near me! Can you. . . can you just leave it. . . on the bedside table?”

“Love,” I groan, “you’re too weak. You can’t even lift your hand. Let me help you, please.”

“I. . . I don’t want you to see me like this,” she murmurs.

“You’re still beautiful, love,” I hasten to assure her. “You’re always beautiful to me.”

She sighs. “You’re just saying that because I’m dying.”

“DON’T SAY THAT!” My words come out harshly than I intended them to, and she cringes at my tone.

Immediately, I apologize profusely, not wanting to add to her pain. “I’m sorry I yelled at you. I’m sorry, love,” as I walk to her, my arm outstretched, wanting to hold her. She puts up her palm, her unspoken way of telling me off. I sit on the bed, my fists clenched at my side.

Oh, what I would give to gather her in my arms again, to feel once again her warmth, to smell her sweet breath, to hear her beating heart against mine. . . things I haven’t been able to do in the past months.

But she turns farther away from me. “Please, love, just leave me. I have accepted my fate. You should, too.”

“No, I won’t, and I can’t accept it! You shouldn’t too. If you’d only agree to the cure they told us about, you will live.”

“I can’t do that.” She shakes her head slowly. “I don’t want to do that.”

“Why? For heaven’s sake, why?”

“You know why. You know why,” she feebly replied.

“Don’t you love me? Don’t you want us to be together?” I ask her, my tone pained and grieving.

“Of course I do. I love you, Philip. God knows how much I love you. You’re the only man I have ever loved.” 

“Then, please. . . please. . . let yourself live!”

She shakes her head adamantly.

“Even for me? For us?”

“That is why I don’t want to get the cure, Philip. This is all for you.”

“No, it isn’t. Because if you die, I’ll just kill myself, Georgia.”

“Philip!” Gasping, she looks at me with panic-stricken eyes.

“I’ll kill myself,” I repeat with conviction, as I realize this was what I wanted — and planned — to do ever since she refused the cure. “I really will kill myself. I’d rather be dead than live without you.”

“Don’t,” she whispers, squeezing her eyes closed, as if in pain. “Don’t waste your life because of me.”

“But you are my life, Georgia. Without you, I am not alive.”

She looks at me for a long moment with haunted, sunken eyes. Slowly, one by one, the tears fall down her cheeks. She hasn’t cried ever since she became ill. The walls she had built up for herself are now crashing down, and I grab the opportunity, the slimmest chance, that she will consider getting the cure that can save her life.

I plead with her, eagerly, urgently.

“Love. . . you can’t survive with just a few drops of animal blood laced in the drinks I prepare every night. You need human blood, or you’ll die. Please, take my blood. . . and live. I don’t care that I will be a blood-thirsty, hunted vampire like you.”

I grasp her hand. . . her cold, pale hand, and put it on my chest.

“All I care for is being with you. . . for all eternity. Don’t you want that?”

“Oh, Philip, I do. I do!”

“Then. . . what are you waiting for?” I whisper seductively, “Coffee, tea. . . or me?”

She smiles. Then she opens her mouth wide, and I catch a glimpse of her fangs. . .

. . . before she bit me.

//Mayumi Cruz

She hesitates, licks her brittle lip with her blackened tongue.

“Go on, do it.”

“But what if…?”

“I’m always here for you.”

“You can’t walk fast like before.” 

He shows off his toothless grin. “I can roll.”

“And lose you too?”

“You won’t.”

Nodding, she lifts her rotting forefinger, scratching the skin under her eye. It wobbles in its socket, pops out, dropping to the blood-splattered ground.

He dives, his decomposing body preventing its further escape. She kneels, gropes for her only eye and puts it back in its place.

“Told you I’d catch it. I always do.”

//Mayumi Cruz

His feet tapped on the window sill, finding rest for his tired, wind-whipped body.

The mother whispered, “Go away,” but abruptly stopped when her child grasped her arm, weakly shaking her small head.

In gratitude, he sang her a beautiful song. She rewarded him with a dazzling smile.

From then on, the window remained open. Day, night, rain, or shine, he came and sang to her, his heart full of love.

Until one day, he found the window closed, its curtains drawn.

He understood. In grief, he wept, perched atop a tree. Wings folded, he sang a song for her…still. 

//Mayumi Cruz

As soon as his friend came into his house, he screeched: “My wife is an alien!”

Don laughed. “Really, Ismael? That’s your emergency?”

“I’m telling the truth! This morning, she thought I was asleep. She went into the bathroom and peeled off her face like a mask! She was hideous! She has a huge head, no hair and nose, bulging eyes with no eyelids! And her skin, it’s green!”

“Ismael, maybe you were dreaming?”

“I saw it with my own eyes! I was awake! I was not dreaming!”

Don sighed. “Have you been drinking again?”

“No! I haven’t touched a glass of wine since last year. Here!” He put out his phone. “I took a photo of her without her knowing it. See? You can clearly see her facing the mirror. She’s a monster!”

Don looked at the picture and frowned. Then he gave it back to him. “I think you’ve been watching too many horror movies.”

Ismael stomped his foot in frustration. “I told you what I saw and I showed you proof! Why can’t you believe me? Alice is an alien! She really is!”

“Well… that depends.”

“On what?”

Don starts to peel off his face. “On what planet you are in.”

//Mayumi Cruz

Sing me our song, darling

Hum us our mystic tune

That melody all our own

Our rhythm of age-old.

*

Grant me this briefest joy

As I close my eyes and sigh

And remember with a smile

When you were still mine.

//Mayumi Cruz

Swirling, whirling

Round and round.

Spinning, howling

Violent frenzy.

Havoc–untold–wreaked

Breathless, mindless

Tangled, twisted.

Pulled into a vortex

Drowned in passion

Lost, gloriously

In the tornado named you.

//Mayumi Cruz

We are all characters

Our lives, stories

Under The Writer’s fingers.

Works in progress,

Unfolding,

Evolving.

Yet every now and then

We are given free rein

To write ourselves.

To close plot holes

Correct errors

Join incoherent parts

Rectify tenses.

To improve our style

Perfect our voice

Rethink our life’s theme

And make ourselves resonate.

We are all WIPs

Yet we can turn ourselves

Into great stories

Before The Writer

scribbles

The End.

//Mayumi Cruz